DOUBLE CLICK TO EDIT TITLE
George Gordon
Lord Byron
(1788-1824)
Zijn werk
DOUBLE CLICK TO EDIT TITLE
De loopbaan en ontwikkeling van Byron als schrijver kan men ruwweg opdelen in de volgende periodes:
· Jeugd in Verenigd Koninkrijk (tot 1811);
· Eerste Zuid-Europese inspiratie (1812 tot 1816);
· Rond het Meer van Genève (1816);
· Italië (1817 -1822).
Jeugd in Verenigd Koninkrijk
Byron begon al jong met het schrijven van gedichten. In 1806, het jaar dat hij zijn achttiende verjaardag vierde, bracht hij zijn eerste bundel Fugitive Pieces privé in omloop. De inhoud van de bundel stuitte echter op zoveel bezwaren, dat het bij een kleine oplage bleef. Een deel van de boeken werd zelfs vernietigd.
De start van een loopbaan als schrijver was dus niet zo veelbelovend, temeer daar ook de opvolger Hours of Idleness (1807) de nodige kritiek oogstte. Byron reageerde op die kritiek met het gedicht English Bards and Scotch Reviewers (1809), een felle satire op de Britse literaire wereld van die tijd. Daarna stond de zaak qua schrijven stil, maar Byron zelf zat bepaald niet stil.
Eerste Zuid-Europese inspiratie
Veel van de ideeën die Byron later in zijn gedichten en toneelstukken verwerkte, deed hij op tijdens zijn eerste reis die hij van 1809 tot 1811 maakte langs de landen van de Middellandse Zee. Hier werd de Byronic Hero, zoals die voor het eerst voorkwam in Childe Harold’s Pilgrimage, Canto’s 1 en 2 (1812), geboren. De Byronic hero was voor een groot deel gebaseerd op de hoofdpersoon van Die Leiden des jungen Werthers (1774) van Johann Wolfgang von Goethe.
Bij terugkeer in het Verenigd Koninkrijk verwerkte Byron ervaringen die hij tijdens zijn bezoeken aan Griekenland, Albanië en Turkijke had opgedaan in een aantal werken. The Bride of Abydos en The Giaour (beide 1813), Lara, a Tale en The Corsair (beide 1814), Parisina (1815, maar pas gepubliceerd in 1816) ademen daardoor een oosterse sfeer.
In deze periode ontstond ook het gedicht She Walks in Beauty (1814). Het is een kort gedicht waarin hij laat blijken helemaal ondersteboven te zijn van een schoonheid die hij in Londen zag. Byron schreef de tekst bij muziek van Isaac Nathan.
She Walks in Beauty maakte aanvankelijk onderdeel uit van de bundel Hebrew Melodies, maar is een eigen leven gaan leiden, en is misschien wel Byrons bekendste gedicht.
Rond het Meer van Genève
In 1816 scheidde Byron van zijn vrouw Annabella. Het was een scheiding die aanleiding gaf tot veel opschudding. Om zijn versie van het gebeurde te geven schreef Byron in maart 1816 Fare Thee Well. Na de scheiding verliet Byron Engeland en vestigde zich aan het Meer van Genève. Daar trof hij onder anderen Percy en Mary Shelley.
Fare Thee Well was niet het enige gedicht van Byron dat in 1816 verscheen. Ook The Prisoner of Chillon (historisch gedicht), Darkness (over het einde van de wereld), The Dream (vol romantische ideeën) en The Siege of Corinth (historisch gedicht) werden gepubliceerd. En Byron werkte aan Canto 3 van Childe Harold’s Pilgrimage.
Ook begon hij aan Manfred, een toneelstuk in dichtvorm geheel in lijn met de zogenaamde Gothic novels (romantische griezelromans), zoals Frankenstein van Mary Shelley.
Italië
Gedurende de jaren in Italië (Venetië, Ravenna en Pisa) zag een enorme hoeveelheid werken van Byron het licht.
Met de publicatie van Canto 4 in april 1818 was Childe Harold’s Pilgrimage compleet. Ook voltooide Byron vier toneelstukken: Manfred in 1817; The Two Foscari, Sardanapalus en Marino Faliero, Doge of Venice in 1821. Allemaal stukken waarin de geestelijke strijd van de hoofdfiguren centraal staat en het niet goed afliep met de protagonisten.
Hij schreef in deze periode ook gedichten: Beppo (1817) en The Prophecy of Dante (geschreven in 1819, gepubliceerd in 1821), beide gebaseerd op historische gebeurtenissen.
Af en toe keerde Byron in gedachten terug naar Engeland en schrok hij er niet voor terug om edele lieden en notabelen de oren te wassen. In 1821 kreeg George IV er van langs in Irish Avatar vanwege de houding van de Engelsen ten opzichte van Ierland, waar grote armoede heerste. Een jaar later verscheen The Vision of Judgment. Daarin reageert Byron op het (bijna) gelijknamige gedicht The Vision of Judgement waarin de in 1820 overleden koning George III door Poet Laureate Robert Southey letterlijk en figuurlijk de hemel in geprezen werd. Volgens Byron kwam de koning alleen door pure onoplettendheid in de hemel terecht.
In 1819 verscheen Don Juan (1819), door velen gezien als Byrons belangrijkste werk. Don Juan bestaat uit zestien volledige canto’s en één onafgemaakte, waarin satire, immoreel gedrag, (Britse) schijnheiligheid, liefde, avonturen allemaal op een virtuoze manier aan de orde komen.
Byron: van jeugdige overmoed naar voorman van de Romantiek
Als we Byrons werk door de jaren heen bekijken dan zien we een ontwikkeling. Werden zijn gedichten aanvankelijk nog getekend door jeugdige onbezonnenheid, al snel bleek dat hij een scherpe kijk op dingen had en behoorlijk satirisch uit de hoek kon komen.
Hoewel een Lord schrok hij er niet voor terug de hekel die hij had aan de soms hypocriete houding van de Engelse maatschappij en met name de hogere klasse waar hij zelf deel van uitmaakte te verwoorden. Dit alles wordt natuurlijk uitgebreid teruggevonden in Don Juan.
Byron wordt vaak in één adem genoemd met de eveneens als Romantische dichters geclassificeerde John Keats en Percy Shelley. Maar is de maatschappijkritische satiricus Byron dan wel een typische romanticus?
Toch wel want de satire speelt slechts een beperkte rol in zijn totale oeuvre. Bovendien, het gevoel van escapisme, dat typerend is voor de Romantiek, is in ruime mate in zijn werk terug te vinden.
De betekenis van (het werk van) Lord Byron
Van de werken van deze drie dichters hoort men doorgaans weinig gedurende de Victoriaanse tijd, meestal omdat men in het Verenigd Koninkrijk toen veel braver was en men deze drie heren meer als een stel ‘wildebrassen’ zag die allemaal hun land ontvlucht waren. Bovendien werd Byron door veel Engelstalige critici en collega’s tot het begin van de twintigste eeuw niet altijd serieus genomen omdat zij zijn dichterlijke capaciteiten (vooral taalkundig gezien) niet zo hoog inschatten. Buiten het Verenigd Koninkrijk keek men daar toch anders tegen aan. Goethe plaatste hem zelfs op het niveau van Shakespeare! Dat zal natuurlijk meer met de inhoud te maken hebben gehad en met de reputatie die Byron in Europa had als voorvechter van de Griekse onafhankelijkheid.
In Nederland werd Byron, die hier tot halverwege de negentiende eeuw zeer tot de verbeelding sprak, lang als een onfatsoenlijk dichter beschouwd. Zo zijn werk al vertaald werd, dan namen zijn vertalers de teksten drastisch onder handen, en voorzagen hun vertalingen bovendien van uitgebreide voorwoorden.
Het duurde tot ver in de eenentwintigste eeuw voordat hij integraal vertaald werd. In 2009 verscheen De omzwervingen van jonker Harold en in 2013 Don Juan, beide vertaald door Ike Cialona, nadat in 1986 een selectie uit zijn brieven en dagboeken was gepubliceerd.
Dagboeken en brieven
George Gordon Byron is namelijk niet alleen de schepper van een poëtisch oeuvre. Ook was hij een fervent brievenschrijver. Zijn brieven, en ook zijn dagboeken, nemen een eigen, zelfstandige plaats in in zijn oeuvre.
Byron hield op verschillende momenten gedurende een wat kortere periode een dagboek bij:
· September 1816 (Alpine Journal, speciaal voor Augusta);
· November 1813 tot april 1814 (London Journal);
· Januari en februari 1821: (The Ravenna Journal;
· Oktober 1821 tot mei 1822: (Detached Thoughts);
· Juni 1823 tot oktober 1823 en 15 februari 1814: (Cephalonia Journal).
De brieven en dagboeken werden in gecensureerde vorm door John Murray uitgegeven. Pas later (na 1970) kon Leslie Marchand alles in ongecensureerde vorm uit laten geven.
Een groot deel daarvan is bewaard gebleven en kan tegenwoordig op allerlei manieren, waaronder digitaal, gelezen worden.
Illustraties
Header (v.l.n.r.):
- Lord Byron, maker onbekend (publiek domein, via Wikimedia Commons);
- Lord Byron, ingekleurde tekening (1873), maker onbekend (publiek domein, via Wikimedia Commons);
- Lord Byron in Elizabethaans kostuum (1813), Richard Westall (publiek domein, via Wikimedia Commons);
- Lord Byron in Albanees kostuum (1835), Thomas Phillips (publiek domein, via Wikimedia Commons).
